نوشته شده توسط: الهه ناز
زمان مناسب برای استغفار کردن چه زمانی است؟
درخواست آمرزش از خداوند متعال را استغفار گویند و استغفار گفتاری است که از آن در باب هایی مانند طهارت، صلات، صوم، حج، تجارت، ظهار و کفارات به مناسبت سخن گفته شده است. هدف از استغفار درخواست بخشش از گناهان و عذاب الهی است.
قرآن کریم درباره ی استغفار می گوید: کسی که کار بدی انجام دهد یا به خود ستم کند، سپس از خداوند طلب استغفار کند خداوند آمرزنده و مهربان است (سوره نساء آیه 110) البته آیاتی دیگر مانند آیه 46 سوره نساء و آیه 61 سوره قصص و 391 تا 591 سوره آل عمران و نیز آیه 85 سوره بقره و آیه 32 سوره اعراف و 78 و 88 سوره انبیاء نیز بر این نقش سازنده استغفار در زندگی دنیوی و اخروی بشر اشاره می کند.
سفارش شده است که بهترین زمان برای استغفار، سحرگاهان به خصوص شب جمعه است تا جایی که استغفارکنندگان در سحرگاهان مورد مدح خداوند قرار می گیرند.
سحرگاه، یعنى بخشى از شب که در آن آرامش خاصّى حکمفرماست، زمینه مناسبى براى دعا بوده، استغفار و عبادت در آن تأثیر بسزایى دارد: «إِنَّ نَاشِئَةَ اللَّیْلِ هِیَ أَشَدُّ وَطْئًا وَأَقْوَمُ قِیلً». البته نماز شب (و دعا و ناله سحر) بهترین شاهد اخلاص و صفای قلب و دعوی صدق ایمان است. (سوره مزمّل آیه ی 6)
همچنین طبق روایات ذکر استغفار از جمله تعقیبات نماز صبح و نماز عصر است که مرحوم حاج شیخ عباس قمیدر کتاب مفاتیح الجنان به آن اشاره کرده است.
امام جمعه یکی از شهرها بیان کرد: در قنوت هنگام سحر، بعد از تسبیحات اربعه، بین دوسجده و هنگام نماز باران به استغفار سفارش شده است.
بهترین مواقع برای استغفار کردن
شکى نیست که بهترین وسیله براى آمرزش، استغفار و طلب آمرزش نمودن از خداوند است. بنابراین امیرالمؤمنین علی (ع) با تأکید هر چه بیشتر به استغفار در این ماه اشاره مى کنند:
عَلَیْکُمْ فى شَهْرِ رَمَضانَ بِکَثْرَةِ الإِسْتِغْفارِ وَ الدُّعاءِ ، فَاَمَّا الدُّعاءُ فَیَدْفَعُ بِهِ عَنْکُمْ الْبَلاءَ ، وَ أَمَّا الإِسْتِغْفارُ فَیَمْحى ذُنُوبَکُمْ . (35)
بر شما باد به زیاد استغفار گفتن و دعا کردن در ماه مبارک رمضان، که دعاى زیاد بلا را از شما دور مى سازد و استغفار فراوان گناهان شما را نابود مى کند.
رسول خدا (ص) نیز در خطبه اى که قبل از ماه مبارک رمضان ایراد کردند، چنین فرمودند:
یا أَیُّهَا النّاسُ ... تُوبوُا إِلَى اللهِ مِنْ ذُنُوبِکُمْ ... أَیُّهَا النّاسُ إِنَّ أَنْفُسَکُمْ مَرْهُونَةٌ بِأَعْمالِکُمْ فَفکُّوها بِاسْتَغْفارِکُمْ .
اى مردم ، در این ماه از گناهانتان به سوى خدا باز گردید ... اى مردم، جان هاى شما در گرو اعمال شماست. جان هاى خویش را با استغفارى که مى کنید، آزاد و رها سازید.
پس با توجه به این که، دعاى روزه دار مستجاب و عمل او پذیرفته است و بهترین دعا، استغفار شمرده شده است؛ چقدر زیبا است که وِرد شب و روزِ خویش را، در این ماه نورانى و پر برکت، استغفار و عذرخواهى از خداوند متعال قرار دهیم، تا به همه آثار مادى و برکات معنوى این ذکر مبارک در این ماه آمرزش دست یابیم.
شیخ طوسی فرموده مستحب است که در آخِر روز پنجشنبه استغفار کنند به این صورت ؛
«أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ وَ أَتُوبُ إِلَیْهِ تَوْبَةَ عَبْدٍ خَاضِعٍ مِسْکِینٍ مُسْتَکِینٍ لاَ یَسْتَطِیعُ لِنَفْسِهِ صَرْفاً وَ لاَ عَدْلاً وَ لاَ نَفْعاً وَ لاَ ضَرّاً وَ لاَ حَیَاةً وَ لاَ مَوْتاً وَ لاَ نُشُوراً وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ عِتْرَتِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ الأَخْیَارِ الأَبْرَارِ وَ سَلَّمَ تَسْلِیماً».
و نیزشیخ رحمه الله فرمود: که سنّت است بعد از نماز صبح روز جمعه، ... صد مرتبه استغفار کند و ....
همچنین طبق روایات از جمله تعقیبات نماز صبح 100 مرتبه و نماز عصر70 مرتبه ذکر استغفار است که مرحوم حاج شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح الجنان به آن اشاره کرده است.
در حدیثی آمده که چون برادران «یوسف» از حضرت یعقوب استدعای طلب آمرزش کردند، فرمود: «سَوْفَ اَسْتَغْفِرُلَکمْ رَبّی»؛ یعنی بعد از این استغفار خواهم کرد برای شما از پروردگار خود. حضرت فرمود که تأخیر کرد که در سحر شب جمعه دعا کند تا مستجاب گردد.
برای استغفار باید کلمه ی «استغفرالله ربی و اتوب الیه» گفته شود. نه فقط به زبان آورده شود. بلکه باید از ته قلب و با اظهار پشیمانی از گناهان خود گفته شود.
بنابراین استغفار ذکر مبارکى است که زیاد گفتن آن در همه اوقات، محبوبیت دارد و داراى آثار و برکاتى است. ولى در طول سال، ماه، هفته، و ساعات شبانه روز، از زمان هایى به عنوان برترین اوقات استغفار یاد شده است که باید غنیمت شمرده شده و از برکات آن استفاده گردد; مخصوصاً بعضى از اوقات که تأکید بیشترى نسبت به آن شده و ثواب آمرزش خواهى در آن چند برابر ذکر شده است.
آنچه از روایات به دست می آید این است که مداومت و زیاد استغفار نمودن در هر لحظه از شبانه روز سفارش شده و بیش از آنکه بر زمان و تعداد آن تأکید کنند.
ولى یادآورى این نکته ضرورى است که بهترین زمان براى هر دعا و مناجاتى، به خصوص استغفار که بهترین دعا شمرده شده، زمانی است که انسان حال دعا داشته باشد و دل او همراه با زبانش با خداوند راز و نیاز کند. علاوه بر این، از نظر عملى هم ساعاتى را براى دعا انتخاب کند که در آن تقوا را رعایت کرده و نیتش براى روى آوردن به دعا و مناجات، خالص باشد.
گردآوری: بخش مذهبی بیتوته
لیست کل یادداشت های این وبلاگ
